UTF-8 (skrót od Unicode Transformation Format - 8-bit) to najpopularniejsze i najbardziej rozpowszechnione kodowanie znaków używane w internecie i systemach komputerowych. W najprostszych słowach, to sposób, w jaki komputery przechowują i interpretują tekst, aby móc wyświetlać litery, cyfry i symbole z praktycznie każdego języka świata, włączając w to polskie znaki diakrytyczne (ą, ę, ć, ł, ń, ó, ś, ź, ż).
Zanim powstało UTF-8, istniało wiele różnych, często niekompatybilnych ze sobą kodowań znaków (np. ISO-8859-2 dla Europy Środkowej, czy różne kodowania azjatyckie). To prowadziło do problemów z tzw. "krzaczkami" – sytuacji, gdy tekst pisany w jednym kodowaniu był wyświetlany w innym, co skutkowało niezrozumiałymi symbolami.
Główną ideą UTF-8 jest uniwersalność. Jest częścią większego standardu Unicode, który przypisuje unikalny numer (tzw. punkt kodowy) każdemu znakowi z każdego języka świata. UTF-8 to sposób na zakodowanie tych punktów kodowych w postaci bajtów (podstawowych jednostek danych dla komputera).
Kluczowe cechy UTF-8:
- Zmienna długość kodowania: Znaki w UTF-8 mogą zajmować od 1 do 4 bajtów. Standardowe znaki ASCII (podstawowe litery łacińskie, cyfry, symbole, takie jak te używane w języku angielskim) są kodowane za pomocą tylko 1 bajta, co sprawia, że UTF-8 jest kompatybilne wstecz z ASCII. Dzięki temu, jeśli plik zawiera tylko tekst angielski, zajmuje tyle samo miejsca, co w kodowaniu ASCII.
- Uniwersalność: Obsługuje praktycznie wszystkie języki świata, w tym znaki cyrylicy, greki, języków azjatyckich, emotikony i symbole matematyczne. Eliminuje problem "krzaczków" i pozwala na jednolity transfer danych tekstowych globalnie.
- Efektywność: Dzięki zmiennej długości kodowania, UTF-8 jest stosunkowo oszczędne pod względem zajmowanego miejsca, zwłaszcza dla tekstów, które głównie składają się ze znaków ASCII.
- Dominacja w internecie: Jest to najczęściej używane kodowanie znaków na stronach internetowych (ponad 98% stron używa UTF-8), co czyni je de facto standardem globalnej komunikacji tekstowej w sieci.
Dzięki UTF-8 możemy bez problemu przeglądać strony internetowe, wysyłać e-maile i korzystać z aplikacji, które zawierają tekst w wielu językach, bez obawy o błędy w wyświetlaniu znaków. Jest to niewidzialny, ale fundamentalny element, który umożliwia globalną komunikację cyfrową.