Cache, czyli pamięć podręczna, to szybki obszar przechowywania danych, który tymczasowo przechowuje kopie danych często używanych lub ostatnio używanych. Jego głównym celem jest przyspieszenie dostępu do tych danych, redukując czas potrzebny na ich ponowne pobranie z wolniejszego źródła. Działa na zasadzie bufora, który "zapamiętuje" to, co już było potrzebne, aby w przyszłości móc to dostarczyć znacznie szybciej.
Wyobraź sobie, że codziennie rano kupujesz tę samą kawę w tej samej kawiarni. Zamiast za każdym razem czekać, aż barista zmieli ziarna i przygotuje kawę od zera, kawiarnia mogłaby mieć już przygotowaną gorącą wodę i zmielone ziarna. W tym przypadku gotowa woda i zmielone ziarna to "cache" – elementy, które są już gotowe do użycia, aby skrócić czas oczekiwania.
W świecie informatyki, pamięć podręczna jest obecna na wielu poziomach:
- Cache procesora (CPU Cache): To najszybsza i najbliżej procesora położona pamięć, przechowująca dane, które procesor najprawdopodobniej będzie potrzebował w najbliższej przyszłości. Dzięki temu nie musi czekać na dane z wolniejszej pamięci RAM.
- Cache przeglądarki internetowej: Kiedy odwiedzasz stronę internetową, Twoja przeglądarka zapisuje kopie jej elementów (obrazków, arkuszy stylów CSS, skryptów JavaScript) na Twoim dysku twardym. Przy ponownym odwiedzeniu tej strony, przeglądarka wczytuje te elementy z lokalnego cache'u, a nie ponownie z internetu, co znacznie przyspiesza ładowanie strony.
- Cache serwera: Serwery internetowe również używają cache'u do przechowywania często żądanych stron lub danych, aby szybciej dostarczać je użytkownikom.
- Cache DNS: Serwery DNS (Domain Name System) przechowują tymczasowo adresy IP stron internetowych, co przyspiesza proces tłumaczenia nazw domen na adresy IP.
Główna korzyść z cache'u to znaczne zwiększenie wydajności i szybkości działania systemów i aplikacji, co przekłada się na lepsze doświadczenia użytkowników i efektywniejsze wykorzystanie zasobów.